Φίμωση στα παιδιά – Περιτομή
Φίμωση είναι η αδυναμία να τραβήξουμε προς τα πίσω το δέρμα (ακροποσθία) που καλύπτει την κεφαλή του πέους (βάλανος).
Το 96% των αγοριών γεννιέται με κάποιου βαθμού φίμωση, που την ονομάζουμε «φυσιολογική φίμωση» για να τη διαχωρίσουμε από τις παθολογικές περιπτώσεις που χρειάζονται χειρουργική θεραπεία.
Κατά τη γέννηση και τα πρώτα χρόνια της ζωής, το εσωτερικό μέρος της ακροποσθίας είναι προσκολλημένο στη βάλανο και ως εκ τούτου δεν μπορεί να τραβηχθεί προς τα πίσω για να αποκαλυφθεί η κεφαλή του πέους. Πρόκειται για μια απολύτως φυσιολογική κατάσταση που ονομάζεται βαλανοποσθικές συμφύσεις και προστατεύουν το πέος του βρέφους από την άμεση επαφή με τα κόπρανα και τα ούρα, ώστε να αποφεύγονται οι ερεθισμοί. Οι βαλανοποσθικές συμφύσεις διαχωρίζονται σταδιακά με την πάροδο του χρόνου οδηγώντας σε μεγαλύτερη δυνατότητα αποκάλυψης της βαλάνου. Τελικά, ως το τέλος της εφηβείας, μόνο στο 2% περίπου των αγοριών δε μπορεί να αποκαλυφθεί η βάλανος.
Παθολογική φίμωση έχουμε όταν υπάρχει ίνωση της ακροποσθίας από τραυματισμούς, λοιμώξεις ή άλλες παθολογικές καταστάσεις όπως η ξηρωτική βαλανίτιδα (βλέπε πιο κάτω).
- «Ενθουσιώδεις προσπάθειες» να ξεκολλήσει η ακροποσθία στις βαλανοποσθικές συμφύσεις με επαναλαμβανόμενες έλξεις προκαλούν μικροτραυματισμούς (ακτινωτές ρήξεις) και αιμορραγία με σχηματισμό ουλής και τελικά οδηγούν σε παθολογική φίμωση.
- Υποτροπιάζουσες βαλανοποσθίτιδες (λοίμωξη της κεφαλής του πέους και της ακροποσθίας) μπορούν να οδηγήσουν επίσης σε παθολογική φίμωση.
- Τέλος, η παθολογική φίμωση μπορεί να οφείλεται σε σκληρωτική βαλανίτιδα (Balanitis Xerotica Obliterans ή BXO ή σκληροατροφικός λειχήνας), μια χρόνια δερματίτιδα που αφορά την βάλανο και την ακροποσθία και σκληραίνει τους ιστούς δημιουργώντας μια λευκόφαιη ουλή.
Συμπτώματα
Η φίμωση αρχίζει να ενοχλεί όταν προκαλεί συμπτώματα, όπως:
- Ερυθρότητα, πρήξιμο ή και πόνο της ακροποσθίας
- Βαλανίτιδα, δηλαδή φλεγμονή της κεφαλής του πέους με ή χωρίς παχύρρευστη έκκριση από την ακροποσθία
- Φούσκωμα της ακροποσθίας (ballooning) κατά την ούρηση
- Επώδυνες στύσεις
Θεραπεία:
Πρόσφατα στατιστικά στοιχεία έδειξαν ότι γίνονται 7 φορές περισσότερες περιτομές λόγω φίμωσης από την πραγματική συχνότητα της παθολογικής φίμωσης στα αγόρια μέχρι 15 ετών. Και είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο, δεν αφορά μόνο την Ελλάδα.
“Ευτυχής είναι η ακροποσθία ενός αγοριού που θα αφεθεί ήσυχη από όλους εκτός από τον ιδιοκτήτη της.”
Wright JE. Further to “the further fate of the foreskin”. Med J Australia 1994;160:134–5.
Η θεραπεία σε περίπτωση μη αποκάλυψης της βαλάνου συνοψίζεται στα ακόλουθα:
- Αν δεν υπάρχει ουλή, η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική. Γίνεται τοπική εφαρμογή κρέμας στεροειδών, που χαλαρώνει τους ιστούς όταν χρησιμοποιείται κάθε μέρα για 4-8 εβδομάδες. Η τοπική χρήση των στεροειδών έχει καθόλου ή ελάχιστες παρενέργειες.
- Όταν υπάρχει ίνωση ή όταν τα στεροειδή δεν έδρασαν ικανοποιητικά, γίνεται χειρουργική εκτομή της ακροποσθίας (περιτομή) ή πλαστική της ακροποσθίας.
Στην περιτομή αφαιρείται χειρουργικά το μεγαλύτερο μέρος της ακροποσθίας και είναι απαραίτητη σε περιπτώσεις σκληρωτικής βαλανίτιδας, ενώ στην πλαστική της ακροσποσθίας γίνεται διατομή και αποκατάσταση του στενωτικού μέρους της ακροσποσθίας, η οποία μετεγχειρητικά μπορεί να καλύπτει πλήρως ή μερικά τη βάλανο.
Πρακτικές συμβουλές για τους γονείς:
- Δεν κατεβάζουμε μόνοι μας την ακροποσθία (πετσάκι) προσπαθώντας να λύσουμε τις βαλανοποσθικές συμφύσεις, γιατί μπορεί να προκαλέσουμε τραυματισμό που θα εξελιχθεί σε δημιουργία ουλής και φίμωσης.
- Αν υπάρχουν φλεγμονές στην περιοχή επικοινωνούμε με το γιατρό μας για οδηγίες και πλάνο αντιμετώπισης.
- Όταν δεν υπάρχει ουλή η αρχική αντιμετώπιση είναι συντηρητική.
- Σε περιπτώσεις παθολογικής φίμωσης και κυρίως σε ξηρωτική βαλανίτιδα, χρειάζεται χειρουργική θεραπεία.
